نظر رهبر حزب توده درباره تحلیل دقیق شهید مطهری / اعتراف کیانوری به خیانت حزب توده
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ حزب توده پس از سال‌ها فعالیت جاسوسی علیه انقلاب اسلامی در 15 اردیبهشت 1362 بطور رسمی منحل شد. کشف تشکیلات مخفی حزب توده و دادگاهی رهبران و کادر اصلی آن فصل مشبعی از تاریخ را شکل می‌دهد. اما متن محاکمات و اعترافات توده‌ای‌ها نکات قابل توجهی دارد که یکی از آنها اعتراف کیانوری - رهبر حزب توده - به تحلیل دقیق شهید مطهری از تاریخچه فعالیت مارکسیسم و اشتباهات ماتریالیست‌ها در ایران بود.
آیت‌الله محمدی ری‌شهری که در آن برهه محاکمه عوامل حزب توده را به عهده داشت در جلد دوم خاطرات خود می‌نویسد: در ادامه، «کیانوری» به جمله‌ای از «استاد شهید مطهری» در کتاب «علل گرایش به مادیگری» اشاره کرد و آن را جمله‌ای گویا برای تمامی طرفداران مارکسیسم ذکر کرد. آنچه «کیانوری» بدان اشاره کرد تحلیل «شهید مطهری» بود، مبنی بر اینکه ماتریالیست‌های دوران نوین دو مسئله را در ایران مورد بی‌توجهی قرار دادند: اول قدرت فلسفه‌ی الهی و نیروی عملی آن و دوم نفوذ عمیق مذهب در توده‌های زحمتکش مردم _ به ویژه در میان دهقانان و کارگران_ که گرایش‌های مذهبی عمیق‌تری دارند.
«کیانوری» اعتراف کرد که ماتریالیست‌های ایران دو مسئله را به حساب نیاوردند و بدین سبب گمان می‌کردند که خواهند توانست مذهبیون را با شعارهای سیاسی _ اجتماعی از میدان به در کنند. او تحلیل «شهید مطهری» را ارزیابی دقیقی از تاریخچه‌ی فعالیت مارکسیست دانست و اذعان کرد که به واسطه‌ی سابقه‌ی این گونه افراد مغشوش، حزب مجموعه تخلفات عظیمی را مرتکب شده است که مهم‌ترین آنها جمع‌آوری اطلاعات جاسوسی برای شوروی است. او حزب توده را در مقابل جمهوری اسلامی مقصر دانست.
منبع: خاطره‌ها (جلد دوم)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
